ข้อมูลทางวิชาการ ผักคาวทอง สุดยอดสมุนไพร

ชื่ออื่นๆ : คาวตอง(ลำปาง,อุดร)คาวทอง(มุกดาหาร,อุตรดิตถ์)ผักก้านตอง(แม่ฮ่องสอน)ผักเข้าตอง,ผักคาวตอง,ผักคาวปลา(ภาคเหนือ)พลูคาว(ภาคกลาง)

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Houttuynia cordata Thunb.

วงศ์ : SAURURACEAE

นิเวศวิทยา : ถิ่นกำเนิดอินโดจีน,จีน,ประเทศไทยพบตามที่ชื้นแฉะริมน้ำทางภาคเหนือหรือปลูกไว้เป็นยาหรืออาหาร

ออกดอก : ฤดูร้อน

ขยายพันธุ์ : เมล็ด ปักชำ

ประโยชน์ : ยอด,ใบรับประทานสดกับลาบ,ก้อย,ขนมจีนทั้งต้นรสฉุน,ขับปัสสาวะแก้บวบน้ำฝีบวมอักเสบปอดอักเสบ หลอดลมอักเสบไอบิดผื่นคันโรคติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะและริดสีดวงทวาร

ข้อห้าม :ห้ามรับประทานมากเกินไปจะทำให้หายใจสั้นและถี่ อาจเป็นอันตรายได้ 

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

• เป็นพืชขนาดเล็กสูง 15-50 เซนติเมตรลำต้นส่วนที่แตะดินจะมีรากแตกจากข้อใบออกสลับกัน 
• ตัวใบคล้ายรูปหัวใจฐานใบเว้าเข้ายาว 3-8 เซนติเมตร กว้าง 4-  6 เซนติเมตรขอบใบเรียบปลายใบแหลมมีจุดโปร่งแสงทั่วทั้งตัวใบและมีขนสั้นๆเล็กน้อยท้องใบมักมีเส้นใบสีม่วงอ่อนก้านใบยาว 1-4 เซนติเมตร หูใบเป็นแผ่นยาวบางติดกับก้านใบขอบหูใบมีขนสั้นๆ
• ดอกออกเป็นช่อ ที่ยอดช่อดอกมีดอกย่อยขนาดเล็กจำนวนมากติดกันแน่นเป็นแท่งทรงกระบอกสีขาวออกเหลืองยาวประมาณ 2 เซนติเมตรและมีกลีบรองช่อดอก 4 กลีบเป็นแผ่นยาวปลายมนสีขาวแต่ละกลีบยาวประมาณ 2 เซนติเมตรดอกย่อยมีเกสรตัวผู้ 3 อันมีก้านเกสรตัวเมีย 1 อันผลกลมรีส่วนบนมีรอยแยก 3 รอย
• ผลอยู่ติดกันแน่นเป็นแท่งทรงกระบอกเมล็ดกลมรี 

形態・生態 

住宅周辺や道ばたなどに自生し、特に半日陰地を好む。全草に悪臭がある。開花期は5～7月頃。茎頂に、4枚の白色の総苞（花弁に見える部分）のある棒状の花序に淡黄色の小花を密生させる。本来の花には花弁も、がくもなく、雌しべと雄しべのみからなる。

薬用

生薬として、開花期の地上部を乾燥させたものは生薬名十薬（じゅうやく、重薬とも書く）とされ、日本薬局方にも収録されている。十薬の煎液には利尿作用、動脈硬化の予防作用などがある。なお臭気はほとんど無い。 また、湿疹、かぶれなどには、生葉をすり潰したものを貼り付けるとよい。漢方では解毒剤として用いられ、魚腥草桔梗湯（ぎょせいそうききょうとう）、五物解毒散（ごもつげどくさん）などに処方される。しかし、ドクダミ（魚腥草、十薬）は単独で用いることが多く、漢方方剤として他の生薬とともに用いることはあまりない。